Źródła intertekstualności w Gusłach

[Gluciorro]

Oto kilka z tekstów źródłowych, do których odwołują się teksty na Gusłach, jakie udało mi się wytropić. Gdyby ktoś znalazł coś więcej, zachęcam do napisania.

Pomnij! – Niż mędrca szkiełko i oko...

„Czucie i wiara silniej do mnie przemawia
niż mędrca szkiełko i oko”
Mickiewicz – ballada „romantyczność” (Karusia)

Miej serce i patrzaj w serce

Mickiewicz – ballada „romantyczność”

A kto prośby nie posłucha,
W Imię Ojca, Syna, Ducha.
Czy widzisz Pański krzyż?
Nie bierzesz jadła, napoju?
Zostawże nas w pokoju!
A kysz, a kysz!

Mickiewicz, „Dziady cz. II” (Guślarz)

To precz, nas rozdziobią kruki i wrony!

Stefan Żeromski – „Rozdziobią nas kruki i wrony”- opowiadanie

Paszeko, w imieniu prawa rozkazuję ci mówić!

Jan Potocki, „Rękopis znaleziony w Saragossie” (aluzja, nie dosłowny cytat)

Kto w Boha wiryt spasajte! (kto w Boga wierzy, ratujcie!)

H. Sienkiewicz, Ogniem i Mieczem

Piersi jej skapitulowały w nudzie zdawkowych pieszczot, brzuch i uda padły ofiarą nieuchronnego losu kobiety dzielonej między wielu

Marquez,

Lai Lacha i Lalach Mahomed Rossulach esse de Miellai, Lala i Lalach

H. Sienkiewicz, Niewola tatarska

Bo nad wszystkie branki, milsze laszki – kochanki

A. Mickiewicz, „Bo nad wszystkie ziem branki, milsze laszki, kochanki


Sokołe jasnyj, brate mij ridnyj,
Ty wysoko litajesz,
Ty szyroko widajesz.

Stań, obernysia, hlań, zadywysia, kotory majesz mnoho,
Że riwny budesz tomu, w kotoroho ne majesz niczoho,
Bo toj sprawujet; szczo wsim kierujet, sam Boh myłostywe,
Wsi naszy sprawy na swojej szali ważyt sprawedływe.

(Sokole jasny, bracie mój rodzony
Ty latasz wysoko
Ty widzisz szeroko

Dostrzeż ty, który masz wiele
Że równy jesteś temu, który nie ma nic
Bo wszystkim kieruje sam Bóg miłościwy
W sprawach życia naszego sprawiedliwy)

H. Sienkiewicz, Ogniem i Mieczem, piosenka ślepego Ukraińca, Did Lirnika

Oj, cei lubosti hirsze od słabosti!
Słabost' perebudu, zdorowża ja budu,
Wirnoho kochania po wik ne zabudu.

(Oj, miłość gorszą od choroby
Choroba minie i wyzdrowieję
Wierna miłość jest wieczna)

H. Sienkiewicz, Ogniem i Mieczem, piosenka Bohuna

Gdy nocą ku tono zwrócisz swe lice,
gwiazdy nad i pod tobą i dwa obaczysz księżyce

A. Mickiewicz, Świteź
(„Jeżeli nocną przybliżysz się dobą
I zwrócisz ku wodom lice,
Gwiazdy nad tobą i gwiazdy pod tobą,
I dwa obaczysz księżyce...”)

[Adaś]

brawo!!!
i wielkie dzięki,
wielu z tych rzeczy nie znałem!

[patryk]

Paszeko, w imieniu prawa rozkazuję ci mówić!
Jan Potocki, „Rękopis znaleziony w Saragossie” (aluzja, nie dosłowny cytat)

A dokładnie parafraza - u Potockiego "Paszeko! Paszeko! w imię twojego Odkupiciela nakazuję ci mówić dalej.".

[Gość]

Paszeko, w imieniu prawa rozkazuję ci mówić!
Jan Potocki, „Rękopis znaleziony w Saragossie” (aluzja, nie dosłowny cytat)

A dokładnie parafraza - u Potockiego "Paszeko! Paszeko! w imię twojego Odkupiciela nakazuję ci mówić dalej.".

Mylisz się

[patryk]

A konkretniej, Gościu?

[Valdas]

A konkretniej, Gościu?

Parafraza przekładu Chojeckiego, który był zresztą przekładem jednej z trzech wersji dzieła (a raczej własnej kompilacji poszczególnych wersji) pt. "Manuscrit trouvé a Saragosse"?

[schizzm]

Lelum Polelum - bracia z utworu Juliusza Słowackiego "Lilla Weneda"

[jeranti]

Klucznik - Gerwazy z "Pana Tadeusza". Tak mi się kojarzy.

[jeranti]

Aha i jeszcze "Ludzi coraz więcej, a człowieka coraz mniej" to Stachury jak dobrze pamiętam.

[jeranti]

Wiem, że ten temat jakoś nie jest kontynuowany, ale w "Gusłach" jest o wiele wiele więcej odniesień niż my tu wymieniliśmy. Trudno mi jednak tak od razu, bez sprawdzenia, wyłaniać autorów wszystkich użytych fragmentów, że o tytułach utworów nie wspomnę...
"Topielce" np. zawierają cytat ze "Świtezi" Mickiewicza pochodzącej z tomu "Ballady i romanse"... piękne...

[schizzm]

Oryginał:

A.Mickiewicz Sonety Krymskie "Ruiny zamku w Bałakławie"

"Dzisiaj sterczą na górach jak czaszki olbrzymie,
W nich gad mieszka lub człowiek podlejszy od gadu"

Gusła: "Nałożnica"

"Na Krym, gdzie gad mieszka, lub podlejszy od gada człek"

Także w Nałożnicy

"Pędzi, bachmaty spina i pędzi na Krym"

O ile się nie myle, musiałbym przejrzeć dokładniej, ale to chyba będzie z Beniowskiego Juliusza Słowackiego.

"Dzikie pola jeno trup dziś tu nocują, jeno sępy koczują tu"

Natomiast tutaj, choć też nie jestem w 100% pewien, przychodzi mi na myśl Maria Antoniego Malczewskiego

W samej Nałożnicy jest dużo odniesień do sonetów krymskich...
Mirza... Bakczysaraj.. i w pewnym sensie.. cały tekst troszkę powiązany z
Mogiłami Haremu (chociaż tutaj już chyba nadinterpretuje ;) )

no i oczywiście jest i Giaur Byrona

Niedługo mam zamiar przysiąść nad tym dokładnie ;) to postaram się te powyższe "szczątki" potwierdzić ;) i dopisać dalej ;][/i]

[jeranti]

O tym mówiłam, tylko na to trzeba trochę czasu Jakem polonistka, tak się nie zajmuję literaturą romantyzmu "zawodowo", ale i tak wiem ile się trzeba natrudzić w czasie zabawy w odszukiwanie

[schizzm]

Jakem polonistka

O ;) pozdrawiam koleżanke po fachu ;). Ja właśnie jestem w trakcie kształcenia ;) polonistycnzego ;) i przyznam również że romantyzm to nie moja działka ;).

Ale na szczęście nei sam romantyzm tu jest :P

Gusła "Lelum Polelum" a także w "Kluczniku"

"W nocy noc
w ludziach czarna noc"

Jest to w zasadzie "żywcem" ;) wyjęty cytat z Edwarda Stachury i jego wiersza Dokąd Idziesz? Do słońca! którego fragment brzmi:

"W nocy noc i w ludziach czarna noc
Blask nie widzi gdzie ma zadać cios "

Teraz przykład oczywisty ;)
Gusła "Klucznik / rozdziobią nas kruki i wrony"

"człowiek człowiekowi wilkiem"

czyli oczywiście Edward Stachura "Człowiek człowiekowi" czyli jego parafraza z Plauta ;).

"Człowiek człowiekowi wilkiem Człowiek człowiekowi strykiem"

Raz jeszcze
Gusła "Klucznik / rozdziobią nas kruki i wrony"

"Wiatr historii zawieje, skrzydła rosną Ludziom-Ptakom, Portki trzęsą się wzsystkim podejrzanym pętakom"

Jest to parafraza z wiersza Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego "Ballada o trzęsących się portkach"

[...]Tutaj się kończy ballada
o portkach się trzęsących,
z ballndy morał gada,
morał następujący.
Gdy Wieje Wiatr Historii,
Ludziom Jak Pięknym Ptakom
Rosną Skrzydła, Natomiast
Trzęsą Się Portki Pętakom.

Gusła "Klucznik / rozdziobią nas kruki i wrony"

"Człeku, puchu ty marny"

prawdopodbnie z Adama Mickiewicza "Dziady cz. IV"

"Kobieto! puchu marny! ty wietrzna istoto!
Postaci twej zazdroszczą anieli,
a duszę gorszą masz, gorszą niżeli!...
Przebóg! tak ciebie oslepiło złoto!
I honorów świecąca bańka, wewnątrz pusta!"


I narazie myśle tyle ;) niedług pewnie dorzuce coś jeszcze ;)

Pozdrawiam

[jeranti]

Ale ja też jeszcze przed sobą mam kawałek kształcenia się - kilka semestrów mi zostało

A w ogóle autorem słów "Kobieto! Puchu marny! Ty wietrzna istoto!" wcale nie jest Mickiewicz, jak się dowiedziałam od naszego profesora, tylko ktoś inny (no i masz tę dobrą pamięć, z tym że krótką) i nie pamiętam kto :/ Przerobił mu je po prostu podczas spoglądania na tekst krytycznym okiem.

[Sargon]

"Nie pożadaj żony bliźniego swego...nadaremno" - Tuwim lub Sienkiewicz

"Lelum Polelum" - wyrażenie dość często używane i jak się później od Huberta dowiedziałem, zaczerpnięte z Kajka i Kokosza;) W swych ksiązkach używa tego nieraz Zofia Kossak i Hanna Malewska oraz kilku innych pisarzy zajmujących się powieścia historyczną.

"Póki w piersi żywię ducha" - Grażyna, Mickiewicz A.

"Wojna ludzi nie rodzi" - Hetman Czarnecki;)

"Nie nam myśleć, nam jeno maszerować" - Hubert wytłumaczył mi, że jest to zaczerpnięte z okresu II Wojny Światowej, ponieważ w pewnym momencie żołnierze niemieccy przestali myśleć i tylko szli do przodu.

Postać Dietricha von Kniprode jest zaczerpnięta z Grażyny Mickiewicza.

Utwór Kat, to oryginalne przekleństwo rzucone na Spinozę.

Widzi może ktoś intertekstualność w takich utworach jak Kniaź, Mars - Anioł Choroby, Komtur lub Wisielec ale nie chodzi mi już o cytaty tylko o historie w nich opowiedziane? Choć jeśli jakiś cytat się znajdzie - piszcie.